ABD merkezli küresel savunma yayın organı Defense One’da yayınlanan ‘Çin Orta Doğu’yu nasıl kazanıyor?’ başlıklı analiz yazısında ABD istihbarat ve askeri kaynaklarından elde edilen bilgilere yer verildi. Kaynaklara göre Çin son 10 yılda diplomasiden, ekonomiye, dış yardımlardan askeri silah satışlarına kadar tüm Orta Doğu’da ABD’nin alternatifi haline geliyor. ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı CIA’in hazırladığı uyarı raporlarına göre Çin’in artan etkisiyle bölge ülkeleri Washington’un Orta Doğu’ya olan uzun süreli bağlılığını da sorgulamaya başladılar.
GERİLİMLERDEN ÇİN KAZANIYOR
Elde edilen bilgilere göre İsrail-Filistin Savaşı, Lübnan’da artan şiddet, Irak, İran Körfezi ve Kızıldeniz’deki şiddet eylemleri, Husilerin Batı ülkelerinin donanmalarına karşı gerçekleştirdiği saldırılar ve hatta ABD üslerinin bombalanması gibi gerilimler içerisinde bölgede galip çıkan tek ülke Çin.
ORTA DOĞU ÇİN’E YAKLAŞIYOR
CIA raporlarında Çin’in bölgede artık ABD’nin ardından en büyük ikinci dış yatırımcı ülke haline geldiği, ülkeler arasında barış görüşmelerine aracılık ettiği hatta Suudi Arabistan ya da Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ABD’ye çok yakın ülkelerle ortak askeri tatbikatlar gerçekleştirmeye başladığı bilgilerine yer verilmekte. Raporlarda Orta Doğu ülkelerinin de Çin’e yaklaşarak ABD’ye bağımlılıktan kurtulmaya çalıştıkları uyarısında bulunulmakta.
YUAN DOLARIN RAKİBİ
ABD Hazine Bakanlığı verilerine göre ise Çin’in ‘Kuşak ve Yol Girişimi’ kapsamında Orta Doğu ülkeleriyle ekonomik bağları her geçen yıl daha da güçleniyor. Çin özellikle enerji zengini körfez Arap ülkeleriyle birçok alanda ticari işbirliği kurmakta. Son 10 yılda Kuşak ve Yol Girişimi’ne dahil olan ülkelerin Çin’den gerçekleştirdikleri ithalat oranı yüzde 8.9 büyüdü. 2021 yılından günümüze kadar körfez Arap ülkeleriyle Çin arasındaki ticari hacim de yüzde 44.3 artış gösterdi. 2022’de dünya ekonomisi pandemi etkisiyle zayıfladığında bile Çin ve körfez ülkeleri ticarette yüzde 27.1’lik büyüme rakamı yakaladılar. Veriler ayrıca Orta Doğu’nun petrol zengini ülkelerinde Yuan’ın neredeyse dolarla eşit derecede kullanılmaya başlandığını da ortaya koymakta.
BRICS’E KATILDILAR
Pentagon raporları ise İran’ın 2021 yılında Çin’le imzaladığı ve 25 yıllık politik, ekonomik ve askeri işbirliğini içeren anlaşmanın ardından bölgede “daha pervasız davrandığının” altını çiziyorlar. Tahran’ın yanı sıra Suudi Arabistan ve BAE’nin Çin-Rusya hakimiyetindeki BRICS bloğuna katılmaları da rapora göre “ABD’nin bölgede zayıflayan gücünü işaret etmekte.”
ASKERİ HAKİMİYETİ GÜÇLENİYOR
Pentagon raporlarına göre Katar son üç yıldaki enerji anlaşmalarının büyük bir kısmını Çin’le imzalarken, BAE kendi kıyılarını da koruyan ABD çatısı altındaki körfez donanma ittifakından ayrıldı. Raporlardaki çarpıcı bir başka ifade de 22 üye ülkeden oluşan Arap Birliği’nden yakın zamanda Çin’i öven açıklamalar yapılmış olması.
KÖRFEZ’E SİLAH AKIYOR
Çin’in Orta Doğu’daki askeri etkisi de ABD’de büyük endişe yaratıyor. Verilere göre Çin’in bölgedeki silah satışı son 10 yılda yüzde 80 arttı ve Çin’in bölgede İsrail haricinde silah ihracatı yapmadığı ülke yok. İhracat ürünleri arasında ABD ile Orta Doğu ülkeleri arasında kriz yaratan savaş uçakları ve hava savunma sistemleri de bulunmakta.
emre.ozturk@haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel