ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin basındaki kalesi kabul edilen The National Interest’de (NI) yayınlanan yazıda Amerikan Kongresi’ndeki Cumhuriyetçiler arasında Türkiye hakkında deÄiÅen kanaate iliÅkin kulisler paylaÅıldı. âAvrasya: Rusya ve Türkiye arasındaâ baÅlıklı yazıda âAvrasya’da ve Orta Asya’da Rusya’nın etkisi ve gücü azalırken Türkiye’nin yükseliyorâ ifadelerine yer verildi. Kongre kulislerine göre Cumhuriyetçiler arasında bölgedeki belirgin güç olmaya baÅlayan Türkiye’nin Kafkasya ve Orta Asya’da öncüsü olduÄu projelere ABD’nin destek vermesi gerektiÄi düÅüncesi hakim.
STRATEJÄ°K Ä°LÄ°ÅKÄ°
ABD Kongresi’nin her iki kanadındaki (Senato ve Temsilciler Meclisi) Cumhuriyetçilerin Türkiye hakkındaki düÅüncelerinin dile getirildiÄi yazıda Batının ambargoları ve Ukrayna ile gerçekleÅen Åiddetli savaÅ dolayısıyla ekonomisi zayıflayan Rusya ile Türkiye arasındaki finansal baÄın güçlendiÄine vurgu yapıldı. Rusya’nın doÄal gaz alıcısı olan Türkiye’nin Batılı pazarlardaki ürünleri de Rusya’ya ulaÅtırabildiÄi bilgisine yer verilen yazıda âiki taraf için stratejik bir ekonomik iliÅkiâ yorumu yapıldı.
TÃRKÄ°YE MEYDAN OKUYOR
Altı ay sonra BaÅkanlık seçimine gidecek olan ve anketlerde önde gözüken Cumhuriyetçi Parti’nin Senatör ve Temsilciler Meclisi üyelerine göre; Türkiye hem Orta Asya’da hem de Kafkasya’da Rusya’nın tarihsel etkisine meydan okuyor. Cumhuriyetçilere göre Türkiye, Azerbaycan’dan baÅlayıp tüm Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine uzanan âgüçlü bir güvenlik, ticaret ve kültür çatısı oluÅturmayıâ da baÅardı.
Cumhuriyetçiler ayrıca 2021 yılında Türkiye ile Azerbaycan arasında imzalanan ÅuÅa Beyannamesi ile birlikte Türkiye’nin bölgede Rusya haricindeki tek güvenlik garantörü haline geldiÄini ve Orta Asya Türk devletlerinin de böylesine bir alternatife yönelebileceklerini tahmin ediyorlar.
ANA BELÄ°RLEYÄ°CÄ°
Kulis bilgilerine göre partinin dıŠpolitika uzmanları Kazakistan ve Ãzbekistan’ın Türkiye ile iliÅkilerini stratejik ortaklık noktasına getirmek istediklerini ifade ediyorlar. Cumhuriyetçilerin askeri kökenli isimleri ise iki bölgede de Türkiye’nin savunma endüstrisi ürünlerine büyük bir talep olduÄunu ve bu durumun söz konusu bölgelerdeki geleneksel silah ihracatçısı Rusya’nın konumunu geçmeye baÅladıÄını düÅünüyorlar. 2021 ve 2022 yıllarında Kırgızistan ve Tacikistan arasında yaÅanan gerginliklerde de Rusya’nın etkili olamaması ancak Türkiye’nin devreye girmesiyle iki ülkenin barıŠyoluna girmesi de Cumhuriyetçilerin gözünden kaçmayan detaylar arasında.
ABD DESTEK VERMELÄ°Â
Orta Asya’dan Hazar Denizi’ne ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya uzanan ‘Orta Koridor’ sayesinde ticari olarak da küresel bir etkiye sahip olmaya baÅlayan Türkiye’nin bölge ülkeleriyle yakınlaÅması ABD’li politikacıların seçim sonrası stratejilerinde yer alıyor. Kongre kulislerine göre Türk Katılım Bankası, 2040 Türk Dünyası Vizyonu, Uluslararası Türk Kültür TeÅkilatı (TÃRKSOY) ya da Türk Devletleri TeÅkilatı tarafından ortak bir Türkçe alfabe oluÅturulması yönündeki çabalar ile tüm bölgenin entegrasyon yoluna girmesi Cumhuriyetçiler için âABD’nin destek vereceÄi öncelikli geliÅmelerâ olarak deÄerlendiriliyor.
TÃRK DÃNYASI ETKÄ°SÄ°
ABD’li kanun koyucu isimlere göre âtartıÅma götürmez Åekilde bölgesinde jeopolitik güç olan Türkiye, ABD tarafından desteklendiÄi takdirde Batı dünyası da Rusya ve Ãin’e karÅı güçlenir.â Cumhuriyetçiler Türkiye’nin gerek Kafkasya gerekse de Orta Asya’da öncülük ettiÄi projelere bu sebepten dolayı âbüyük destek verilmesi gerektiÄiniâ de ifade ediyorlar.
emre.ozturk@haberglobal.com.tr
Â
Kaynak: Web Ãzel