İştah kabartan ciro, Türkiye-Almanya döner savaşı

Dünyayı hayran bırakan Türk döneri paylaşılamıyor. Ä°stanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu yöneticileri, dönerin Türk mutfak mirasının ayrılmaz bir parçası olduğunu belirterek, Türk dönerine, Ä°spanya’nın ‘Jamon Serrano’su veya Ä°talya’nın Napoli pizzasına benzer şekilde AB düzeyinde özel statü verilmesini istiyor. Alman üreticiler ise buna karşı çıkıyor. Şimdi, iki tarafın da anlaşmazlıkları çözmek için altı aylık süresi var. Anlaşmaya varılamazsa, karar nihayetinde Avrupa Komisyonu tarafından verilecek. Avrupa’daki döner ekonomisinin yaklaşık 3.5 milyar Euro değerinde olduğu tahmin ediliyor. Bu ekonomik büyüklük ise döner etrafında dönen tartışmayı alevlendiriyor. Türk mutfak sanatları uzmanı ve Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Ramazan Bingöl’e göre, Almanya ile yaşanan çekişmeyi çözmenin tek yolu Türk dönerinin standartlarının belirlenmesinden geçiyor.

TÜRK DÖNERİ DEĞİL

Haber Global Web Özel’in sorularını yanıtlayan Ramazan Bingöl, Almanya’da üretilen ve satılan dönerin Türk döneriyle ilgisi olmadığını söylerken, şu ifadeleri kullandı: “Dönerin kökeninin Türkiye olduğunu bütün dünya biliyor. Cağ kebabı gibi olan döner dikiliyor ve bugünkü halini alıyor. Bunun izleri Kaşgarlı Mahmud’da bile görülüyor. Kanıt anlamında hiçbir şüphe yok. Almanya için farklı bir şey var; Almanya artık dönerin merkezi haline haline geldi. Ancak bizim Türk döneri ile Almanya’daki döner birbirinden çok farklı. Aralarında hiçbir benzerlik yok. Oradaki döner bile değil. Bizim Türk dönerine standartlar getirip, bunu bir şarta bağlamamız gerekiyor.”

ADI VAR KENDÄ° YOK

Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerindeki dönerle ilgili deneyimlerini aktaran Ramazan Bingöl, sözlerini devamında ise şunları söyledi: “Almanya’daki dönerin adı var kendisi yok. Adına ‘şavarma’ da diyorlar. Çok yoğun sos koyuyorlar. Ben pek çok Avrupa ülkesinde denedim. Ancak kendilerine göre teknik geliştirdikleri için kendilerine göre de haklılık payları var. Türk döneri denilebilmesi için etin türü, hazırlanması, porsiyonuna kadar standartlar belirlenecek ve biz bunu kabul edeceğiz. Almanların sattığı döner olmadığı için kendilerine göre haklılar.”

KURALA UYAN KULLANIR

Ä°stanbul merkezli “Uluslararası Döner Federasyonu” yetkilileri de; tıpkı Ramazan Bingöl gibi Türk döneri için standartlar oluşturulması gerektiğini belirtiyorlar. Dönerde hangi miktarda malzeme kullanılacağı, hangi et türünden yapılacağı, hangi baharatların ekleneceğine kadar kesin kurallar önerilirken, özelliklerine uyan gıda üreticilerinin Türk döneri adını kullanabileceği belirtiliyor.

Öte yandan Almanya Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı, Türkiye’nin başvurusuna itirazında “döner kebap Almanya’nın bir parçasıdır. Burada herkes nasıl hazırlayacağına kendisi karar verebilmeli” diyerek standart getirilmesine karşı çıkıyor. 

70’LERDE POPÜLER OLDU

Öte yandan Almanya’nın dönerle tanışması 64 yıl öncesine dayanıyor. 1960’larda ilk Türk göçmen dalgası Almanya’ya ulaştığında döner Almanlar arasında popülerlik kazanan ucuz bir fast food haline geldi. Almanya’da ilk dönercinin 1972 yılında pide ekmeğine ince et dilimleri koyan Kadir Nurman olduğu tahmin ediliyor. Dönerin tarihi ile ilgili kitabı olan Berlinli sosyolog Eberhard Seidel, Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesinde ilk başlarda dönerin Alman kültürel kimliğine saldırı olarak değerlendirildiğini söylemişti. Aradan geçen zaman içinde dönerin Alman kültürel kimliğinin parçası haline geldiği görülüyor.

[email protected]

Kaynak: Web Özel