Merkez Bankası, yıllık enflasyonun yüksek bazın da etkisiyle ana gruplar genelinde düÅmeye devam ettiÄini, aylık fiyat artıÅının gıda grubu öncülüÄünde önceki aya kıyasla zayıfladıÄını bildirdi.
Raporda, enerji fiyatlarındaki artıÅa doÄal gazdaki fiyat ayarlamaların etkili olduÄu belirtildi. Aylık enflasyona ise en çok hizmet sektörünün katkıda bulunduÄu ifade edildi. TÃÄ°K’in açıkladıÄı enflasyonda fiyatı en çok artan ilk 3 madde hizmet sektöründen olmuÅtu. Reuters’e konuÅan TCMB BaÅkanı Hatice Karahan “Hizmet enflasyonundaki katılık devam ediyor.” ifadesini kullanmıÅtı.Â
TCMB’nin AÄustos ayı enflasyonuna iliÅkin raporu Åöyle;
“Tüketici fiyatları aÄustos ayında yüzde 2,47 oranında yükselmiÅ, yıllık enflasyon 9,81 puan düÅüÅle yüzde 51,97 seviyesine gerilemiÅtir. Yıllık enflasyon yüksek bazın da etkisiyle ana gruplar genelinde düÅmeye devam ederken, aylık fiyat artıÅı gıda grubu öncülüÄünde önceki aya kıyasla zayıflamıÅtır. Gıda fiyatları uzun bir aradan sonra aylık bazda gerilemiÅ, bu geliÅmeyi taze meyve ve sebze kalemi baÅta olmak üzere iÅlenmemiÅ gıda alt grubu sürüklemiÅtir. Enerji fiyatlarındaki artıÅta doÄal gaz mesken tarifelerinde yapılan düzenleme belirleyici olmuÅtur. Temel mal grubu aylık enflasyonu önceki aylara kıyasla bir miktar yükselse de görece ılımlı seyrini sürdürmüÅtür. Hizmet grubunda, ulaÅtırma hizmetleri ile zamana baÄlı fiyat belirleme eÄilimi güçlü eÄitim gibi kalemler öncülüÄünde, aylık fiyat artıÅları gücünü korumuÅtur. Ãniversite eÄitim ücretleri yüksek bir oranda artarken, bu yıl kayıt tarihlerine baÄlı olarak söz konusu artıÅın kademeli bir Åekilde aÄustos ayı itibarıyla endekse yansımaya baÅlaması, hizmet grubu aylık enflasyonunu yukarıya çeken bir unsur olmuÅtur. Ãretici fiyatları artıÅı önceki aya kıyasla bir miktar yavaÅlamıÅ, yıllık üretici enflasyonu yüksek bazın da etkisiyle düÅmüÅtür. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmıŠverilerle B ve C göstergelerinin aylık artıŠoranları önceki aya kıyasla yükselirken, medyan enflasyon ve SATRIM gibi aylık fiyat deÄiÅimlerinin daÄılımına dayalı alternatif göstergeler haziran ayı deÄerlerine gerilemiÅtir. Tüm göstergeler birlikte incelendiÄinde, enflasyonun ana eÄiliminin kayda deÄer bir deÄiÅiklik sergilemediÄi deÄerlendirilmektedir.
AÄustos ayında tüketici fiyatları yüzde 2,47 oranında yükselmiÅ ve yıllık enflasyon 9,81 puan azalarak yüzde 51,97 seviyesine gerilemiÅtir. Mevsimsel etkilerden arındırılmıŠtüketici fiyat artıÅı bir önceki aya kıyasla yavaÅlamıÅtır. B endeksinin yıllık deÄiÅim oranı 9,44 puan azalarak yüzde 50,87 olurken C endeksinin yıllık deÄiÅim oranı 8,67 puan düÅüÅle yüzde 51,56 olarak gerçekleÅmiÅtir.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiÄinde, gıda, temel mal, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 3,75, 2,76, 2,40, 0,83 ve 0,07 puan azalmıÅtır. Mevsimsellikten arındırılmıŠverilerde, B ve C göstergelerinin aylık artıÅları bir önceki aya kıyasla yükselmiÅtir. Fiyat artıÅları, B endeksini oluÅturan gruplardan iÅlenmiÅ gıdada düÅerken, diÄerlerinde yükselmiÅtir. Hizmetlerde aylık fiyat artıÅındaki yüksek seyir korunurken, temel mal enflasyonu düÅük seyretmeye devam etmiÅtir. Ana eÄilime iliÅkin medyan enflasyon ve SATRIM gibi daÄılım bazlı alternatif göstergeler ise B ve C endekslerinden ayrıÅarak aÄustos ayında gerilemiÅtir.
Hizmet fiyatları aÄustos ayında yüzde 4,60 oranında artmıÅ, grup yıllık enflasyonu 7,80 puan gerileyerek yüzde 77,83 olarak gerçekleÅmiÅtir. Yıllık enflasyon ulaÅtırmada daha belirgin olmak üzere yüksek bazın da etkisiyle tüm alt gruplarda gerilemiÅtir. Aylık enflasyon, lokanta-otel ve haberleÅme gruplarında bir önceki aya kıyasla zayıflarken, ulaÅtırma hizmetleri (yüzde 9,20) baÅta olmak üzere diÄer alt gruplarda güçlenmiÅtir. UlaÅtırma hizmetleri fiyatlarındaki yüksek aylık artıÅta, havayolu ile yolcu taÅımacılıÄının (yüzde 41,56) yanı sıra Åehir içi yolcu taÅımacılıÄı baÅta olmak üzere bazı yönetilen kalemler etkili olmuÅtur. Kira grubunda aylık artıÅ, sözleÅme yenileme oranının aÄustos ayında da yüksek olmasının etkisiyle, yüzde 7,38âe yükselirken yıllık enflasyon 1,07 puan düÅüÅle yüzde 121,26 olarak gerçekleÅmiÅtir. DiÄer hizmetler alt grubunda, baÅta özel üniversite olmak üzere üniversite ücretlerinin yüksek bir oranda artması ve bu yıl endekse daha erken yansımasıyla eÄitim hizmetleri (yüzde 11,34) öne çıkarken paket turlarda fiyat düÅüÅünün sürdüÄü gözlenmiÅtir. Lokanta-otel alt grubu aylık enflasyonu (yüzde 2,03) gıda ve talep görünümünün yansımalarıyla bir önceki aya kıyasla yavaÅlamıÅtır. HaberleÅme aylık enflasyonunun (yüzde 0,61 ile) 2022 yılı öncesi seviyelere gerilemesi dikkat çekmiÅtir.
AÄustos ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 9,34 puanlık düÅüÅle yüzde 28,91âe gerilemiÅtir. Yıllık enflasyon tüm alt gruplarda azalmıÅtır. Mevsimsellikten arındırılmıŠveriler, temel mal enflasyonunun bir miktar yükselmekle beraber ılımlı seyrettiÄine iÅaret etmektedir. Dayanıklı mal (altın hariç) fiyatları yüzde 1,50 ile görece düÅük bir aylık artıŠkaydetmiÅ, yıllık enflasyon 7,70 puan düÅüÅle yüzde23,69 olarak gerçekleÅmiÅtir. Fiyatlar, otomobil (yüzde 2,24), mobilya (yüzde 1,68) ve beyaz eÅyada (yüzde 0,55) artarken, diÄer elektrikli ve elektriksiz ev aletlerinde (yüzde -0,18) gerilemiÅtir. Giyim ve ayakkabı fiyatları mevsimsel eÄiliminin aksine bu dönemde sınırlı bir artıŠkaydetmiÅ (yüzde 0,30), yıllık enflasyon 10,19 puan azalarak yüzde 28,52 olmuÅtur. DiÄer temel mallar alt grubu fiyat artıÅı ise yüzde 1,44 ile geçtiÄimiz aylara kıyasla daha ılımlı gerçekleÅmiÅtir.Â
Enerji fiyatları aÄustos ayında yüzde 6,84 oranında artmıÅ, grup yıllık enflasyonu 11,66 puan düÅerek yüzde 68,45âe gerilemiÅtir. Enerjideki yüksek aylık artıÅta meskenlere yönelik doÄal gaz fiyat artıÅının (yüzde 27,64) etkisi belirleyici olmuÅtur. DiÄer taraftan, bu dönemde uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geliÅmelerin etkisiyle akaryakıt fiyatları aylık bazda yüzde 1,32 oranında gerilemiÅtir.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları aÄustos ayında yüzde 1,10 oranında azalmıÅ, yıllık enflasyon 14,03 puan düÅerek yüzde 44,88 olmuÅtur. Yıllık enflasyon iÅlenmemiÅ gıdada 15,60 puan, iÅlenmiÅ gıdada ise 12,69 puan gerileyerek sırasıyla yüzde 41,75 ve 47,66 seviyelerinde gerçekleÅmiÅtir.
Gıda fiyatları 2020 yılı aÄustos ayından bu yana ilk defa aylık bazda azalırken, bu geliÅmede mevsim ortalamalarına kıyasla taze meyve ve sebze öncülüÄünde belirgin bir gerileme sergileyen iÅlenmemiÅ gıda fiyatları (yüzde -4,89) öne çıkmıÅtır. Bu dönemde gerek kırmızı gerekse beyaz et fiyatlarında da düÅüŠgerçekleÅmiÅtir. Ä°ÅlenmiÅ gıdada aylık enflasyon yüzde 2,37 ile önceki aya kıyasla sınırlı bir yavaÅlama kaydederken, bu grupta çay ve Åekerleme-çikolata kalemlerindeki fiyat artıÅları öne çıkmıÅtır.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları yüzde 4,46 oranında yükselmiÅtir. Tütün ürünlerinde, maktu vergi güncellemesinin ima ettiÄi artıÅın firmalar tarafından temmuz ayında kısmi bir Åekilde nihai fiyatlara yansıtılmasıyla vergi kaynaklı etkinin yaklaÅık yarısı aÄustos ayına sarkmıÅtır.
Yurt içi üretici fiyatları aÄustos ayında yüzde 1,68 oranında artmıÅ, yıllık enflasyon yüksek bazın etkisiyle 5,62 puan düÅerek yüzde 35,75âe gerilemiÅtir. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, enerji grubundaki fiyat artıÅı yüzde 3,04 olurken, ara malı (yüzde 1,25) ve dayanıksız tüketim malları (yüzde 1,17) manÅet oranı sınırlayan gruplar olarak gerçekleÅmiÅtir. Sektörler bazında incelendiÄinde, tütün ürünleri, elektrik, gaz buhar ve iklimlendirme, içecekler, basım ve kayıt hizmetleri, makine ve ekipmanlar, kömür ve linyit ile aÄaç-mantar ürünleri fiyat artıÅları ile öne çıkan alt gruplar olmuÅtur.”
Â
Â