Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin 2035’te 120 bin megavatlık rüzgar ve güneÅ kurulu gücü hedeflediÄini ve bunun için 80 milyar dolara yakın yatırıma ihtiyaç duyulduÄunu bildirdi.
Bayraktar, CumhurbaÅkanlıÄı Dolmabahçe ÃalıÅma Ofisi’nde düzenlenen “Enerji DönüÅümü – Yenilenebilir Enerji 2035” tanıtım toplantısında yaptıÄı sunumda, Türkiye’nin enerji politikalarının, arz güvenliÄi, enerjide dıÅa baÄımlılıÄı azaltmak ve 2053 net sıfır emisyon olmak üzere 3 temel hedef üzerinde ÅekillendiÄini söyledi.
Son 20 yılda Türkiye’nin doÄal gaz ve elektrik talebinin yaklaÅık 3 kat büyüdüÄüne ve 2035’te 510 teravatsaate ulaÅacaÄına dikkati çeken Bayraktar, Türkiyeânin gelecek 30 yılda enerjide net ihracatçı bir ülke olmasını hedeflediklerini aktardı.
Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının azami düzeyde kullanılması gerektiÄine iÅaret eden Bayraktar, Türkiye’nin enerji ithalatını düÅürmek için petrol ve doÄal gaz aramalarına aÄırlık vererek ekonomiye katkı saÄlanacaÄını ifade etti.
Bayraktar, elektrik piyasasında Avrupa BirliÄi normlarında bir yapıya kavuÅulduÄuna dikkati çekerek, “Daha öngörülebilir yatırım ortamı, daha güçlü bir Türkiye enerji piyasası saÄlamak durumundayız. Ãnümüzde ısı kanunu, jeotermal kanunu, mutlaka küçük modüler reaktörlerle alakalı bir kanuni düzenleme altyapısı hedefimiz var. Bunun yanı sıra fiyatlamanın daha rasyonel olduÄu, maliyet esaslı bir fiyatlamaya doÄru bir hedef bizi bekliyor.” dedi.
Enerji sektöründe dijitalleÅmenin akıllı Åebekeler, akıllı sayaçlar, akıllı ölçüm mekanizmaları gibi sektör için önemli birçok fırsatı getirdiÄine deÄinen Bayraktar, siber güvenliÄin de dikkat edilmesi gereken konular arasında yer aldıÄını dile getirdi.
Bayraktar, Türkiye’nin doÄal gaz ve petrolde önemli atılımlar yaptıÄını belirterek, Gabar’da mevcut durumda günlük yaklaÅık 51 bin varil petrol üretildiÄini ve 100 bin varil üretimin hedeflendiÄini söyledi.
Sakarya Gaz Sahası’nda yaklaÅık 7,2 milyon metreküp doÄal gaz üretildiÄini vurgulayan Bayraktar, 2025’in ilk çeyreÄinde 9,1 milyon metreküp günlük gaz üreterek 4 milyon hanenin doÄal gaz ihtiyacının karÅılanacaÄını ifade etti.
ENERJÄ° VERÄ°MLÄ°LÄ°ÄÄ°NDE 20 MÄ°LYAR DOLAR YATIRIM YAPILACAK
Bayraktar, Türkiye’nin 2024-2030âu kapsayan dönemde enerji verimliliÄi yatırımlarının kamu ve özel sektörde 20 milyar doları bulacaÄını bildirdi.
Güçlü ve modern bir altyapıya sahip olunması gerektiÄine de dikkati çeken Bayraktar, Åu ifadeleri kullandı:
“Elektrik iletim ve daÄıtım Åebekesi güçlü deÄilse tüm yatırımlarda büyük problem olabilir. Bu yüzden, çok güçlü bir iletim sistemine sahip olmamız lazım. DoÄal gazda LNG altyapısıyla, depolama kabiliyetiyle, boru hatlarıyla, uluslararası projelerle beraber güçlü bir altyapıya sahip olmaya baÅladık. Kritik madenler, bakırdan nikele, kobalta, nadir toprak elementlerine kadar unsurlar da bizim mutlaka geliÅtirmemiz gereken, Türkiye’yi bu alanda çaÄa atlatacak, bir üst sınıfa getirecek en önemli alanlar olarak öne çıkıyor. Ãnümüzdeki süreçte bu konuyla alakalı güzel geliÅmeleri sizlerle paylaÅmıŠolacaÄız.”
“BOTAÅ, TÃRKÄ°YE’NÄ°N AÃIK ARA EN BÃYÃK ÅÄ°RKETÄ°”
Bayraktar, TEÄ°AÅ, BOTAÅ, TPAO, ETÄ° MADEN ve EÃAÅ Åirketlerinin geçen yılki cirolarının 50 milyar doları bulduÄunu aktardı.
Sadece BOTAŒın cirosunun 26 milyar dolar olduÄuna dikkati çeken Bayraktar, “Türkiye’nin açık ara en büyük Åirketi diyebiliriz. Bir önceki yıl yaklaÅık 46 milyar dolarlık bir satıŠgeliri olan BOTAÅ’tan bahsediyoruz. Bu Åirketleri modern bir anlayıÅla klasik kamu iÅletmeciliÄi mantıÄından mutlaka çıkarmamız gerekiyor. Biz bu Åirketleri bölgesel oyuncu, bölgesel milli Åampiyonlar haline getirmek istiyoruz. Bu Åirketlerimizdeki kurumsal dönüÅüm, yeniden yapılandırma bizim en önemli reform alanlarımızdan. Elbette dönüÅüm yapacaÄımız alanlardan biri de EPÄ°AÅ, onu da karbon piyasasının içerisine katarak, karbonu fiyatladıÄımız bir yapıya dönüÅtürerek, Ä°stanbul Finans Merkezi’nde çok daha güçlü, çok daha geniÅ bir kapsamda madenlerin de ticaretinin yapıldıÄı bir formata dönüÅtürmek istiyoruz.” diye konuÅtu.
Bayraktar, eylül itibarıyla yenilenebilir enerjinin elektrik kurulu gücündeki oranının yüzde 59’a ulaÅtıÄını belirterek, Åöyle konuÅtu:
“20 yıl içerisinde Türkiye 1648 teravatsaat elektriÄi yenilenebilir kaynaklardan üretti. Biz bunu yenilenebilirden, hidrolik santrallerden, güneÅten, rüzgardan deÄil de doÄal gazdan üretseydik, 330 milyar metreküp doÄal gaz ithal etmemiz gerekiyordu bu sürede. DoÄal gaza yaklaÅık 132 milyar dolar para verilmiÅ. Dolayısıyla, bu yenilenebiliri devreye almak suretiyle bu kadarlık doÄal gaz ithalatından imtina etmiÅ olduk. 892 milyon ton da karbon gibi bir sorunu önlemiÅ olduk. Son 20 yıl bu anlamda büyük bir baÅarı hikayesi.”
“YATIRIMCILARA 70 BÄ°N MEGAVATLIK KAPASÄ°TE VERÄ°LDÄ°”
Bugün sanayicilere tahsis edilen, yatırım sürecinde 70 bin megavatlık kapasite olduÄunu ve bunun hızlı bir Åekilde devreye alınması gerektiÄini vurgulayan Bayraktar, “Åu anda biz rüzgarda ve güneÅte 31 bin megavata yaklaÅtık. Bunun iki katından daha fazla bir güç Åu anda yatırımcıların elinde. Bunun yaklaÅık yüzde 70’i GES, geri kalan kısmı da RES’lerden oluÅuyor. Kırılımına baktıÄımızda aÄırlıklı olarak depolama yatırımları, depolama RES ve GESâler 34 bin megavat. Åu anda 23 bin 500 megavat sanayicilerimizin elinde lisanssız öz tüketim amaçlı bulunan kapasiteler söz konusu. 9 bin 200 megavatı EPDK’den lisans almıŠdiÄer lisanslı projeler ve 3 bin megavatlık da YEKA projeleri var. Dolayısıyla bu yatırım sürecindeki kapasite bizim en çok hızlandırmamız, en yoÄunlaÅmamız gereken alan.” bilgisini paylaÅtı.
Bayraktar, Türkiye’nin 2035’te 120 bin megavatlık rüzgar ve güneÅ kurulu güç hedeflediÄini belirterek, “Bunun için 80 milyar dolara yakın bir yatırım ihtiyacı var ve inanıyorum ki biz bunu el birliÄiyle, bütün ilgili paydaÅlarla beraber, finansal kuruluÅlarla, uluslararası, ulusal kuruluÅlarımızla beraber, yatırımcılarımızla birlikte baÅaracaÄız. Süreçleri hızlandıran, orada da adeta bir ‘süper izin’ dediÄim bir reform sürecini de en yakın zamanda hayata geçirmek istiyoruz.” dedi.
YEKA’DA ÅARTNAMELER RÃZGARDA 28 EKÄ°M’DE, GÃNEÅTE 4 KASIM’DA AÃIKLANACAK
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) yarıÅmalarına da deÄinen Bayraktar, “28 Ekim’de Åartnamelerini açıklayacaÄız. 5 rüzgar projesi var. Bunların 2’si Sivas’ta, 1’i Edirne’de, diÄer 2’si de Kırklareli’de. YaklaÅık 1200 megavatlık verimleri son derece yüksek ve Ãevresel Etki DeÄerlendirmesi (ÃED) izinleri mevcut. Bu sahaları ilk RES 2024 projesi olarak devreye alacaÄız. GüneÅte 6 saha söz konusu. Bunların da ÃED izin süreçlerini iÅletiyoruz. Hedefimiz 2025’te de buraya geldiÄimizde 2026’da takip eden yıllarda ÃED izinleri alınmıÅ, dolayısıyla yatırımcının bir an önce yatırıma gireceÄi, yatırım sürecini kısalttıÄı bir ihale sürecini tamamlamak. Biz 2024’te 2 bin megavatla baÅlıyoruz.” diye konuÅtu.
Bayraktar, söz konusu projelerin en hızlı Åekilde hayata geçirilmesinin hedeflendiÄini belirterek, Åunları kaydetti:
“GüneÅte 60 ay, rüzgarda 72 ay süresince santralinizi devreye aldıÄınız andan itibaren elektriÄinizi sisteme satabileceksiniz. Yatırımcımıza o günkü piyasa fiyatından satma hakkını veriyoruz. Serbest piyasada fiyat 4,95 sentin altına gelirse, bunu taban olarak muhafaza edeceÄiz. Santrallerin hızla devreye alınmasıyla belki bazı projelerde 3 yıl, 3,5, 4 yıl, belki 2 yıl ama bu süre içerisinde özellikle yatırım döneminde biraz daha geliri artırıcı bir modeli öngörmeye gayret ediyoruz. Ondan sonraki 20 yıllık süreçte de ihalede oluÅan fiyat neyse o fiyata elektrik alım garantisini vermiÅ olacaÄız. Ama bu ihalelerde artık daha aÅaÄı, neredeyse negatiflere gitmeyi durduruyoruz. Artık bir taban fiyat olacak. Onu da önümüzdeki hafta göreceksiniz. Taban fiyat belki 3,5 sent olacak.”
Bu süreçlerle uluslararası finansmanı çekecek bir modelin kurgulandıÄını ifade eden Bayraktar, “Ä°letim bedeli bu fiyatların içerisinde olmayacak. 28 Ekim’de rüzgar için, 4 Kasım’da da güneÅ santralleri için detayları açıklamıŠolacaÄız. YarıÅmalar için önümüzde 3 aylık bir süreç var. Ocak sonunda rüzgar, 4 Åubat’ta da güneÅ ihalelerini yapma suretiyle ilk yeni YEKA sürecini baÅlatmıŠolacaÄız.” dedi.
108 MÄ°LYAR DOLARLIK YENÄ° BÄ°R YATIRIM VE REFORM SÃRECÄ°
Bayraktar, mevcut durumda yaklaÅık 48 ayı bulan izin süreçlerinin de kısaltılmasını hedeflediklerini kaydederek, “Bu 48 ayı 2 yıl ve altına indireceÄiz. Bu sayede bu yatırımlar çok hızlı bir Åekilde hayata geçecek.” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin dünyadaki en büyük iletim Åebekesine sahip ülkelerden olduÄunu vurgulayan Bayraktar, Åöyle devam etti:
“75 bin kilometre iletim Åebekesine sahibiz. 800’e yakın trafo merkezimiz var ve Türkiye’nin bütün komÅularıyla enterkonneksiyon kapasitesi var ama bu kapasiteler ihracatta 2 bin 300 megavat, ithalatta 1360 megavat civarında. AC Åebekeli 2035 için hedefimiz Åu, biz yaklaÅık 90 bin kilometrelik bir iletim hattına sahip olmalıyız. YaklaÅık 45-50’ye yakın yeni trafo merkezini sisteme almamız lazım. Mutlaka komÅularımızda enterkonneksiyon kapasitemizi 3-4 katına çıkarmamız lazım. Dolayısıyla bu iletim altyapısındaki en önemli odaklanacaÄımız alanlar bunlar. Ä°hracat kapasitemizi 6 bin 750 megavata, ithalatta da 6 bin 600 megavata çıkarmayı hedefliyoruz. Bunların yanında, Türkiye’yi doÄudan batıya, güneyden kuzeye 40 bin megavatlık HVDC bir hatla baÄlamayı ve Åebekemizi adeta Åampiyonlar ligine çıkarmayı hedefliyoruz.”
Bayraktar, bunun için gelecek 11-12 yıllık dönemde 28 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı bulunduÄunu kaydederek, “90 bin megavatlık yeni yenilenebilir gücü, yeni iletim Åebekesi, yeni bir altyapı, yaklaÅık 108 milyar dolarlık yeni bir yatırım ve reform sürecini baÅlatmıŠolacaÄız.” diye konuÅtu.
Â