Bu kez havadan gelecek! Yeni salgınlar kaçınılmaz

Lancet tıp dergisinde yer alan, iklim değişikliğinin sağlığa etkisi ile ilgili verilerin yer aldığı “2024 Geri Sayım Raporu” endişe yarattı. Son göstergeler neredeyse tüm ülkelerde sağlık tehditlerinin zirveye çıktığını, aşırı sıcak havanın ve öngörülemez iklim olaylarının hastalıkları tetikleyeceğini ortaya koydu. Söz konusu rapor Paris Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinin ardından iklimin sağlık üzerindeki etkilerini değerlendirmek için yayınlanırken; raporda, iklim değişikliği ve sağlık konusunda Türkiye ile ilgili çarpıcı veriler de yer aldı. Türkiye’nin 21,9 gün sıcak hava dalgasına maruz kaldığı, küresel ısınma nedeniyle 471 milyon iş saati kaybedildiğinin altı çizilen raporda, işgücü kapasitesinin azalmasından kaynaklanan potansiyel gelir kaybı ise 846 milyon ABD doları olarak hesaplandı. Yine rapora göre, Türkiye’de 2021 yılında yaşanan 51 bin ölüm insan kaynaklı hava kirliliği (PM2.5) nedeniyle gerçekleşti.

VİRÜS TAŞIYOR

Bulaşıcı hastalıklarla ilgili risklerin de sıralandığı raporda şu çarpıcı bulgulara yer verildi: “2014-2024 arasında, küresel kara alanının yüzde 61’inde aşırı yağışlı gün sayısında artış görüldü. Bu da sel, bulaşıcı hastalık yayılması ve su kirliliği riskini artırıyor. Daha sıcak ve kuru hava koşulları ise kum ve toz fırtınalarının oluşmasını destekliyor. Hava ve çevre olayı, tehlikeli derecede yüksek partikül madde konsantrasyonlarına maruz kalan kişi sayısında artışa neden oldu. Değişen yağış düzenleri ve artan sıcaklıklar, dang humması, sıtma, ‘Batı Nil virüsüyle’ ilişkili hastalık ve ‘vibriyozis’ gibi ölümcül bulaşıcı hastalıkları destekliyor. Daha önce bu virüslerden etkilenmemiş yerlerdeki insanları bulaşma riskine sokuyor.”

DANG VE ZÄ°KA UYARISI

Ä°klime duyarlı bulaşıcı hastalıklarla ilgili çevresel uygunluk durumunun aktarıldığı raporda şu veriler de yer aldı: “Dang hummasının bulaşması için iklimsel uygunluk yüzde 46,3 oranında artmıştır. Son yirmi yılda dang hummasının küresel yükü, daha uygun iklim koşulları, artan insan hareketliliği ve kentleşme tarafından yönlendirilerek keskin bir şekilde yükselmişti. 2024 yılında dünya çapında 5 milyondan fazla dang humması vakası bildirilmiştir. Bulaşma, büyük ölçüde ‘Aedes’ cinsi sivrisinek tarafından yönlendirilmektedir. Benzer eğilimler ‘chikungunya’ ve ‘Zika’ virüslerinin bulaşma uygunluğu için de gözlemlendi.”

ÖLÜMCÜL SITMA

Raporda salgına neden olabilecek parazit ve virüslerle ilgili şu bilgilere yer verildi: “2014-2024 yılları arasında, küresel kara alanının yüzde 17,1’i daha fazla ‘Plasmodium falciparum’un (sıtmaya neden olan ölümcül parazit) bulaşması için uygun hale geldi. Yine aynı dönemde dünyanın 21,8’i ‘Plasmodium vivax’ın (daha az şiddetli ve nadiren ölümcül sıtma) etkilerine açıldı.”

[email protected] 

Kaynak: Web Özel