Türkiye, enerji transferi ve yeşil enerji üretimindeki artan kapasitesi ile dünyada öne çıkıyor. İnşasına başlanan Iğdır-Nahçıvan Doğalgaz Boru Hattı, Avrupa’nın enerji güvenliği açısından Türkiye’yi merkezi bir konuma taşırken, Asya’dan Avrupa’ya enerji transferi projeleri, İstanbul Enerji Merkezi çalışmalarına hız kazandırıyor. Hazar Denizi geçişli uluslararası Doğu-Batı ortak koridoru, hem Avrupa hem de Asya ülkeleri için ekonomik fırsatlar yaratıyor.
İLK ADIM BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN OLDU
Türkiye’nin Doğu-Batı Enerji Koridoru Projesi, Trans-Hazar ve Trans-Kafkasya petrol ve doğal gaz boru hatlarının inşasına dayanıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum (BTE) Doğal Gaz Boru Hattı ile Hazar Geçişli Doğal Gaz Boru Hattı projeleri, koridorun duraklarını oluşturuyor. 2000 yılında hukuki alt yapısı tamamlanan BTC Petrol Boru Hattı’nın temel atma töreni 18 Eylül 2002 tarihinde Bakü’de gerçekleştirilmişti. Hattın fiilen yapımına ise 2003 yılında başlandı. BTC hattında ilk enerji akışı 2006 yılında gerçekleşti. Aynı yıl Kazakistan da bu hatta dahil oldu.
BAKÜ-TİFLİS-ERZURUM TAKİP ETTİ
Azerbaycan’ın Şahdeniz doğal gazının Gürcistan üzerinden Türkiye’ye taşınmasını amaçlayan proje yılda 16 milyar metreküp enerji taşımayı hedefledi. Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı Projesi ile Azerbaycan’dan alınan doğal gazın Gürcistan-Türkiye sınırından Doğu Anadolu İletim Hattı’na 225 km’lik bir hatla Erzurum’un Horasan ilçesine kadar taşınması planlandı.
HAZAR GEÇİŞLİ TÜRKMEN DOĞAL GAZI
Türkmen doğal gazının Türkiye’ye ve Avrupa pazarlarına ihracı konusundaki çalışmalar 1991 yılına uzanıyor. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası enerji kriziyle sarsılan Avrupa’nın enerji güvenliği için 2022 yılında Türkmenistan gazının, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) üzerinden Türkiye ve Avrupa’ya taşınması kararlaştırıldı. Türkiye’den geçen Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Azerbaycan’dan başlayıp İtalya’ya kadar uzanıyor. TANAP’ın 2026’da yıllık 31 milyar metreküp kapasiteye ulaşacağı belirtiliyor.
2 PETROL, 7 DOĞAL GAZ NAKİL HATTI
Türkiye’de halihazırda 2’si petrol, 5’i doğalgaz borusu olmak üzere 7 ayrı enerji nakil hattı bulunuyor. TANAP, Türk Akım, Mavi Akım, Rusya-Türkiye ve Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattı olarak faaliyet sürdürüyor. Irak-Türkiye arasında Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol hattı çalışıyor.
IRAK KALKINMA ROTASI EKLENECEK
Irak’la Kalkınma Yolu Projesi de Ortadoğu’dan Avrupa’ya uzanan yeni bir enerji nakil koridoru olacak. Çok yönlü ekonomik koridor olarak tasarlanan projede Irak ve Katar’ın zengin doğal gaz ve petrol rezervleri önemli bir yer tutuyor. Basra Körfezi’ndeki Büyük Faw Limanı’ndan çıkarak Irak’ın kuzeyine uzanan ve oradan Türkiye’ye ulaşan projede 1200 kilometre uzunluğunda demiryolu ve karayolu bulunuyor. Projeyle birlikte Türkiye, Körfez bölgesinin enerji kaynaklarının uluslararası piyasalara açıldığı kritik bir ülke haline geliyor.
İSTANBUL’A ENERJİ MERKEZİ
2000 yılında hukuki alt yapısı oluşturulan, 2003 yılında temel atma aşamasına gelen Doğu-Batı Enerji Koridoru Projesi Türkiye’yi bugün güvenli enerji nakil merkezi ülke konumuna taşıdı. Türkiye ve Rusya arasındaki enerji işbirlikleri doğrultusunda Türkiye’de büyük bir doğal gaz merkezi kurulması gündeme geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu doğrultuda İstanbul Enerji Merkezi’nin kurulması için adımlar atılacağını söyledi. Erdoğan bu konuyla ilgili, “Türkiye olarak değişik bir plan sunuyoruz. İstanbul’daki Finans Merkezimiz gibi, Londra’da, Hamburg’da belli işler için kurulmuş merkezler örneğinde olduğu gibi doğalgazla ilgili de bir merkez kurma planımız var. Rusya ile bu planımızı görüşeceğiz. Trakya’daki hatların ötesinde ülkemizi böyle bir merkez haline getirelim istiyoruz” açıklamasını yapmıştı.
Son gelişme ise Moldova ile yaşandı. 1 Ekim’den itibaren Moldova’ya günlük 2 milyon metreküp doğal gaz ihraç etmek için imzalar atıldı. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’den (BOTAŞ) yapılan açıklamada, Enerji Yüzyılı vizyonu ile yeni ihracat anlaşmaları için birçok ülke ve şirketle görüşmelerin sürdüğü belirtildi.
ertan.altan@haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel