Kota krizi nasıl bitti? Kuzey Irak’ta seçim denklemi

Irak merkezi yönetimi ve kuzeydeki Kürt Bölgesel Yönetimi arasında, seçimlerin iptaline kadar uzanan bir krize dönüşen “kota” düzenlemesinde geri adım atıldı. Bölgesel yönetim bu gelişme üzerine iki yıldır yapılamayan seçimlerin 20 Ekim 2024’te yapılacağını açıkladı. Türkiye ve Irak arasında başlayan “Irak Kalkınma Yolu” çalışmaları açısından ülkedeki istikrarlı seçim süreci büyük önem taşıyor. Irak’ın güneyindeki Basra’dan başlayan demir, karayolu ve boru hatlarının güvenliği ülkedeki bütün siyasi grupların ortak gündemi olurken, Irak Federal Mahkemesi’nin, Bölgesel Yönetim için ayrılan 11 sandalyelik kotayı kaldırma kararından nasıl geri attığı merak konusu oldu. Irak’tan yansıyan bilgilere göre IKBY Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani’nin Tahran’da Ä°ran Dini Lideri Ali Hamaney ile görüşmesinden hemen sonra Bağdat yönetiminin bu doğrultuda attığı adımlar dikkat çekici bulundu.

AZINLIK KOTASI GÄ°TTÄ°

IKBY’de milletvekili seçimlerinin ilk olarak 1 Ekim 2022’de yapılacağı açıklanmıştı. Ancak Irak Federal Mahkemesi’nin Bölgesel Kürt Yönetimi’ndeki Türkmen, Kürt, ve Asuri-Keldani Hıristiyanlar için ayrılan 11 sandalyelik kotayı kaldırmasının ardından önce Hıristiyanlar ardından Türkmen partileri son olarak da Kürt partileri seçimleri boykot edeceklerini duyurdu. Anlaşmazlığın boyutlanması üzerine seçimlerin bir yıl ertelenerek 18 Kasım 2023’de yapılmasına karar verilmişti. Seçimler bu tarihte yapılamayınca gündeme önce 25 Şubat 2024 son olarak da 10 Haziran 2024 tarihleri geldi. Irak Federal Mahkemesi’nin kotalarla ilgili katı tutumu nedeniyle iki tarihte de seçimlerin yapılması mümkün olmadı.

KÄ°LÄ°T TAHRAN ZÄ°YARETÄ°

Irak’ta yayın yapan Kürtçe haber sitelerine ve bazı sosyal medya hesaplarına yansıyan bilgilere göre ise Irak’ta seçimin kilidini açan gelişme geçen 6 Mayıs’ta Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani’nin Tahran’ı ziyaret ederek Ä°ran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’le görüşmesi oldu. Ä°ddiaya göre Irak Federal Mahkemesi’nin IKBY meclisindeki 11 kişilik kotayı kaldıran kararı için süreç bu görüşmeden hemen sonra başladı. Federal Mahkeme, kısa süre sonra kota kararını kaldırdığını açıkladı.

BELİRSİZLİK YAŞANIYOR

Irak’ta Kürtçe haber kanallarında kaldırma kararının niteliği de masaya yatırıldı. Söz konusu kararının nihai bir kaldırma değil, anlaşmazlığın çözümüne kadar geçici bir erteleme anlamına geldiği ifade edilirken bazı yorumcular azınlıklara merkezi parlamentoda ayrılan 11 sandalyelik kotanın ne olacağının şimdilik belirsiz olduğu ifade edildi.

TÜRKMENLER TEPKİLİ

Irak’ta 11 sandalyelik azınlık kotasının kaldırılmasına Türkmen siyasi oluşumlar da tepkili. Aralarında Bağımsız Türkmen Hareketi, Türkmen Islahat Partisi, Türkmen Halk Partisi’nin yer aldığı oluşumlar da geçtiğimiz aylarda seçimi boykot kararı alırken Irak’ın en büyük Türkmen grubu olan Irak Türkmen Cephesi Türkmen temsilcilerini tek liste altında toplamak için çalışma yapmıştı. Türkmenlerin itiraz metninde kota düzenlemesinin kaldırılmasıyla Irak Federal Anayasası’nın 14, 16 ve 25’inci maddelerinin ihlal edildiği dile getiriliyor. 
 
ertan.altan@haberglobal.com.tr 

Kaynak: Web Özel